فرایند توانمند سازی هیئت مدیره

هیات مدیره ها به عنوان عنصری فعال و تسهیل کننده در فعالیتهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی سازمان، از مسیولیتهایی برخوردارند که این مسیولیتها به صورت رسمی یا غیررسمی در شرح شغلی آنها تعریف میشود. آنچه به وضوح در تحقیقات اخیر به چشم میخورد، درک این موضوع است که هیات مدیره ها زمانی میتوانند به مسیولیتهای خود جامه عمل بپوشانند که آنها را به درستی درک کرده و اقدامهای مقتضی را برای تحقق آنها اعمال کنند. از این رو توانمندسازی هیات مدیره به عنوان یک موضوع بسیار مهم در تحقق این امر مورد توجه پژوهشگران سازمانی قرار گرفته است.

هیئت مدیره ها نقش اساسی و کلیدی در بالا رفتن و بهبود عملکرد سازمان ها و بنگاه های اقتصادی دارد اما در کشور ما معمولا تعریف درستی برای نقش ها، وظایف و مسئولیت ها چه به صورت خرد (هرکدام از اعضا بصورت جداگانه) و چه بصورت کلان (عملکرد کلی هیئت مدیره) وجود ندارد.

من همواره از هیئت مدیره در سازمان ها به عنوان یک فرصت جهت پیشبرد اهداف سازمان نام برده ام و همواره سعی کردم تا از سازمان ها بخواهم تا از این فرصت موجود نهایت استفاده را در جهت بهبود فضای کسب و کار ببرند. از آنجاییکه هیئت مدیره عالی ترین رکن سازمان پس از مجمع عمومی است و مدیرعامل به نمایندگی از هیئت مدیره وظیفه اجرا و اداره امور در سازمان ها را بر عهده دارد ولی متاسفانه شاهد هستیم که در ایران در بسیاری از سازمان های کوچک و متوسط از پتانسیل هیئت مدیره استفاده نمیشود.

وظیفه من به عنوان مشاور کمک به اجرای نقش واقعی هیئت مدیره در سازمان ها و جایگاه یابی آن است.

از طرفی در دنیای امروز در حوزه حاکمیت شرکتی بحث های جدی روی Sustainability، CSR و ESG در حال انجام است که در نهایت منجر به تعالی سازمانی و ارتقا شهرت و برند سازمان میگردد، که هر سه حوزه مذکور در حیطه اختیارات هیئت مدیره است. Corporate Social Responsibility یا به اختصار CSR مسئولیت اجتماعی شرکت معمولاً به عنوان یک مدل تجاری تعریف می شود که در آن شرکت ها به جای در نظر گرفتن سود اقتصادی، نگرانی های اجتماعی و زیست محیطی را در عملیات تجاری و تعاملات خود با سهامداران خود ادغام می کنند. مسئولیت زیست محیطی، مسئولیت اخلاقی، مسئولیت بشردوستانه و مسئولیت اقتصادی از عمده موارد جذاب هیئت های مدیره جهت ورود به این حوزه است.

ESG مخفف سه کلمه Environment, Social, Governance است به معنای زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی است. در دنیای امروز ESG بحث بسیار جدی و مهمی است بدین مضمون که اهمیت عملکرد غیر مالی شرکت اگر بیشتر از عملکرد مالی شرکت نباشد کمتر نیست!

هیئت مدیره ای که به مسائلی چون CSR و ESG یا Sustainability ورود میکند نشان دهنده بلوغ بالای هیئت مدیره و درک از شرایط روز و همچنین اهمیت ذی نفعان سازمان برای هیئت مدیره دارد.